Het drieluik van banieren, opgesteld bij de entree van de expositie, toont drie grafische symbolen: voor LOCAL, SUSTAINISM en SHARING. Afzonderlijk en gezamenlijk verbeelden ze de veranderende relaties tussen cultuur en natuur in de tijd van het “sustainisme”, zoals Schwarz & Elffers het nieuwe tijdperk hebben
benoemd.
Michiel Schwarz & Joost Elffers ontwikkelden deze en andere symbolen in hun manifest, Sustainism Is the New Modernism dat in 2011 in New York werd gepubliceerd (DAP/Distributed Art Publishers. www.sustainism.com).
Zoals Elffers & Schwarz schrijven in de catalogus van Ja Natuurlijk: Na het 20ste eeuwse modernisme en postmodernisme is een nieuwe cultuur in opkomst: het sustainisme. De sustainsme-cultuur verandert onze relatie met de natuur en de door de mens gemaakte wereld. Ze vormt een nieuwe collectieve perceptie van ons leefmilieu en de rol die we daarin spelen. Het cultuurtijdperk van het sustainisme vraagt om een nieuw vocabulaire—in woorden en symbolen— om uiting te geven aan een wereld die meer verbonden is, lokaler en duurzamer.
Drie sustainisme-symbolen (van links naar rechts):
LOCAL—De open hexagon staat symbool voor lokalistische waarden en tegelijk voor de sustainistische kwaliteit van open connecties. De vorm verwijst zowel naar de cultuurhistorische citadel
als de bijenkorf-honingraat in de natuur.
SUSTAINISM—De driedimensionale ‘trefoil’-knoop is het visuele symbool voor de sustainisme-cultuur.
Het staat voor een sustainistisch wereldbeeld van wederzijdse afhankelijkheid tussen natuur en de doorde-
mens-gemaakte wereld.
SHARING—Dit dynamische symbool staat voor het idee van delen en samenwerken, zowel in de natuur
als bij de mens. Het verbeeldt een etos van gemeenschappelijkheid, als basis voor deelbaar-duurzaam in
menselijke ontwerpen en in het zogenaamde “cradle-to-cradle”-principe in de natuurlijke wereld.
Het boek Sustainism Is the New Modernism: A Cultural Manifesto for the Sustainist Era van Michiel Schwarz & Joost Elffers is verkrijgbaar in de Ja Natuurlijk-shop in het Gemeentemuseum Den Haag.