De door het team van designers ontworpen 'situaties' geven een denk- en kijkrichting aan, maar zijn tegelijkertijd concreet en metaforisch.
Team designers: René van Engelenburg, Rein Jansma, Luna Maurer, Annelys de Vet, Nathalie de Vries en Diana Krabbendam & Michiel Schwarz (The Beach).
Mobiliteitspaden
Een van de ontworpen situaties verbeeldt de wijze waarop verschillende ‘mobiliteitspaden’ in het Nederlandse landschap verbonden kunnen worden. Als iedere ‘weggebruiker’ of eigenlijk ‘bewegend persoon’ zijn eigen navigatie, routeplanner, energie, veiligheidssystemen etc met zich zou meedragen, kan veel ‘wegmeubilair’ uit het Nederlandse landschap verdwijnen. De weg zelf zal in zo’n toekomstbeeld van karakter en betekenis veranderen. Het worden ‘mobiliteitspaden’, met verschillende kwaliteiten.
You Are What You Share
Een andere situatie richt zich op de reiziger als een veelzijdig mens, die een maximum aan keuzemogelijkheden wenst voor de keuze van vervoermiddelen en de route. Soms zijn efficiency en snelheid de voornaamste criteria, maar er zijn meer kwaliteiten bij de keuze van vervoer en mobiliteit aan de orde. Zoals de esthetiek van het landschap, of de meest ecologische route, maar ook bijvoorbeeld met wie je reist, of wat er onderweg te doen is. Om dit te verbeelden is de TomTam ontworpen, een combinatie van TomTom en ‘tam-tam’ (mobiliteit en communicatie). De TomTam illustreert een aantal cultureel-maatschappelijke verschuivingen in de manier waarop gebruikers in de toekomst naar zichzelf en hun relaties met de omgeving kijken. De nadruk komt te liggen op ‘delen’, een ‘sharing culture’, die in de wereld van internet, open-source en sms al heel gewoon is, en die zich in de wereld van mobiliteit ook steeds sterker zal doen gelden: You Are What You Share (YouRWS) en mobiliteit = communicatie. Charles Leadbeater liet zich hierdoor inspireren. De titel van het eerste hoofdstuk van We-think werd: You are what you share (thank you Charlie!).
Kenmerken
- Het ontwerpen en verbeelden van ‘situaties’: Deze situaties duiden hoe de toekomst van mobiliteit eruit zal zien.
- Reflecteren op trends en ontwikkelingen: Het zijn als het ware containers van trends en toekomstvisies en niet een extrapolatie van trends en scenario’s naar een toekomstbeeld.
- Perspectiefverschuiving: Van aanbod- en klantgericht naar co-creatie van mobiliteit en het faciliteren van de reiziger (co-produceren van de reis).
- Van functionele mobiliteit naar de betekenis van het reizen: Om trends en ontwikkelingen zichtbaar te maken en te incorporeren, maar ook om andere betekenissen geven aan de ervaringen van gebruikers van wat RWS ‘levert’ (bijv. mobiliteit, wegen, veiligheid).
Lessen van RWS 2020
-
Ontwerpen met integrale benadering: ontwerpen van situaties
- Contexten mee-ontwerpen. Faciliteren van het permanent proces van co-creatie (van nieuwe kwaliteiten en waarden). Voor RWS ontstaat een nieuwe rol als co-producent van reizen. Is niet alleen facilitator van de infrastructuur, maar verbindt alle vervoersmogelijkheden en informatie over diverse kwaliteiten van het reizen.
- Crossovers tussen domeinen (bijvoorbeeld mobiliteit en communicatie) vereisen een breder ontwerpperspectief.
- Creatieve input verschuift perspectief van functies (aanpassing infrastructuur voor kortere files) naar betekenisgeving (van het reizen, landschap, sociale omgeving).
- De verbeelding van kwaliteiten levert inzichten op die bijdragen tot het ontwerpen van nieuwe betekenissen.
Implicaties / uitdagingen voor creatieve innovatieprocessen
- Ontwerpers moeten leren situaties te ontwerpen om daarmee nieuwe perspectieven te verkennen en nieuwe betekenissen zichtbaar te maken.
- Overheid (RWS) moet zich meer opstellen als co-producent dan dienstverlener.
- Het aangaan van verbindingen met veelsoortige externe partijen.
- Creatieve innovatie impliceert reflectie op de eigen identiteit en positie van organisaties.
Scenario planning door Rijkswaterstaat
Rijkswaterstaat heeft een traditie in het maken van scenariostudies -Nostradamus (1991), Creops (1996) en Isis (2001).
De andere teams die deelnamen aan RWS 2020 waren: gebruikers, generatie Einstein, bedrijfsleven, andere overheden, jong V&W en strategen V&W. Door het RWS 2020-team is over de resultaten van het scenarioproject een rapport gemaakt.
